Pinkpop, Nederlands oudste en bekendste popfestival, vond in 1970 voor het eerst plaats op pinkstermaandag 18 mei in Geleen. De naam ‘Pinkpop’ komt natuurlijk van ‘Pop met Pinksteren’ en het festival wordt doorgaans in het pinksterweekend georganiseerd, met uitzondering van de edities in 2008, 2010, 2013, 2015 en 2016. Het festival was aanvankelijk een eendaags festival maar groeide uit tot een meerdaagse happening in Geleen, Baarlo (eenmalig) en later uiteindelijk Landgraaf. Het festival is inmiddels niet meer weg te denken uit de Nederlandse festivalscène.
Voor overnachters werden er eerst zogenaamde sleep-ins ingericht, maar in 1976 kwam de eerste festivalcamping. Na zes keer op rij te zijn uitverkocht met 50.000 bezoekers, kregen de popfestivals in 1982 serieuze concurrentie van de stadionconcerten. Zo had ook Pinkpop enkele magere jaren met als dieptepunt 1985. Dat veranderde toen de organisatie in 1986 een samenwerkingsverband sloot met Mojo Concerts, op concertgebied de marktleider in Nederland. De productie bleef in handen van Buro Pinkpop.
Mojo was een goede keuze, want de editie van 1986 was weer volledig uitverkocht. Renovatie van de locatie in Geleen dwong Pinkpop in 1987 eenmalig uit te wijken naar Baarlo, waar het festival onder barre weersomstandigheden haar 18e editie beleefde. Pinkpop keerde echter niet terug naar Geleen door problemen met vergunningen, maar vestigde zich in de gemeente Landgraaf op de voormalige draf- en renbaan. De nieuwe locatie bleek een geschenk uit de hemel want jaar na jaar groeide het festival, niet alleen qua belangstelling maar ook kwalitatief. In 1990 werd Pinkpop opgenomen in het beroemde Guinness Book of Records, als het oudste en enige ononderbroken jaarlijkse openlucht-popfestival van Nederland.
In 1994 werd het 25-jarig jubileum groots gevierd. Het festival was meer dan uitverkocht met ruim 70.000 bezoekers, waaronder 25.000 kampeerders. Dit zilveren jubileum was een fenomenaal succes maar daarna stelde de organisatie, vanwege het comfort, wel het maximumaantal bezoekers bij tot 60.000 per dag. In 1999, 2000, 2001 en 2002 waren de edities compleet uitverkocht. Het aantal kampeerders steeg intussen naar 47.500. In 2003, 2004 en 2005 kende Pinkpop weer enkele magere jaren wat betreft de bezoekersaantallen, met een dieptepunt in 2005. De zwakke programmering trok niet meer dan 20.000 liefhebbers. In 2020 kon de 51e editie van Pinkpop door de wereldwijde uitbraak van Covid-19 niet plaatsvinden en zodoende is besloten de 51e editie te verplaatsen naar 2021. Voor het eerst sinds 1970 is er dus een jaar geen festival, maar dit geldt voor bijna de hele wereld.
In 2006 herpakte Pinkpop zich weer en met 68.000 bezoekers was het festival meer dan uitverkocht alsook in de daaropvolgende jaren. Bruce Springsteen & The E-Street Band was in 2009 de very special guest op de 40ste jubileumeditie, waarmee hij voor het eerst tijdens een Europees festival optrad.
In 2019 plaatste het festival de kers op de kaart van hun lopende record en vierde zij hun vijftigste verjaardag samen met ruim 80.500 bezoekers. Headliners tijdens dit gouden jubileum waren niemand minder dan Fleetwood Mac, The Cure en Mumford and Sons. Speciale gast deze editie was de Nederlandse, internationaal bekende DJ Armin van Buuren.
In 1995 werd de locatie in Landgraaf, een evenemententerrein van 27 hectare op 230 km van Amsterdam, omgedoopt tot Megaland. Sindsdien is het terrein steeds verbeterd met aanpassingen ten goede van het festival. Rondom het festivalterrein is nu plaats voor maximaal 40.000 kampeerders op drie enorme campings. Een festivalmarkt maakt ook al jaren deel uit van het festival. In 2008 is aan Pinkpop de Green’n’Clean Award toegekend voor haar milieuvriendelijke activiteiten en maatregelen.
Sinds 1973 wordt Pinkpop gesponsord door diverse bekende merken. De eerste was het spijkerbroekenmerk Lois. Belangrijke sponsoren van de laatste jaren zijn onder andere Brand Bier, Coca-Cola en IBA Parkstad. Maker van de officiële festivalkrant en mediapartner is het blad OOR. Ook heeft het festival al jaren afspraken met belangrijke goede doelen zoals Oxfam Novib en Amnesty International.
Meer dan 40 jaar wordt Pinkpop verslagen door de publieke omroep voor radio en TV. Sinds de 25e editie wordt het festival vele uren live uitgezonden op NPO3 (Nederland 3) door de NTR, VARA en VPRO, terwijl radiozender NPO3FM alle drie de dagen live-uitzendingen verzorgt vanaf het festivalterrein. Al jaren doet ook 3VOOR12 uitgebreid verslag van Pinkpop op een speciale Pinkpop-sectie van hun website. De officiële website van Pinkpop wordt dagelijks door steeds meer fans bekeken en telt intussen meer dan 2.3 miljoen bezoeken per jaar. Ook is Pinkpop aanwezig op diverse sociale platformen zoals Facebook, Instagram, Twitter en YouTube. Het festival is via o.a. Studio Brussel ook in België te volgen. Mediamuseum Beeld en Geluid maakte een korte film over Pinkpop ‘Van Ontstaan Tot Nu’.
Tijdens 50 ononderbroken edities bestegen 897 unieke artiesten en groepen de Pinkpop-podia en passeerden ruim 2.7 miljoen unieke bezoekers de poorten en was het festival 28 keer uitverkocht. De eerste Pinkpop-editie kende een budget van bijna 10.000 gulden (€ 4.537,80), met een ticketprijs van 2,50 gulden (iets meer dan 1 euro!). Het programma bestond voornamelijk uit nationale popgroepen met Golden Earring als headliner. Tot 1993 stonden er maximaal 10 acts geprogrammeerd op pinkstermaandag, terwijl op de festivalcampings al werd warmgedraaid met onder andere een popprogramma onder de naam Rocking Kolonia. In 1994, bij het 25-jarig jubileum vond er een ware metamorfose plaats. Er kwamen twee buitenpodia en een podium in een grote tent. Het volledige programma bestond vanaf nu uit minimaal 30 acts. In 2014 ziet ‘Stage 4’ het licht, een kleinere tent op het Pinkpop-plein (naast de festivalmarkt) waar nieuwe acts zich kunnen presenteren aan het grote publiek. Met de komst van het vierde podium, precies 20 jaar na de uitbreiding naar drie podia, telt het programma tegenwoordig meer dan 55 acts. Vanaf 2020 heeft het festival in totaal vier buitenpodia en één podium in een grote tent. Sinds 2015 kunnen gasten ook van intieme optredens genieten op het kleinste buitenpodium: Garden of Love. In al die jaren betraden talrijke beroemde en minder beroemde namen de podia; van Fleetwood Mac tot Dire Straits en van Pearl Jam tot Metallica en zelfs de wereldberoemde The Rolling Stones, 2 maal Bruce Springsteen & The E-Street Band en Beatle Paul McCartney. Voor veel groepen betekende Pinkpop de springplank naar het grote succes, zowel voor nationale als internationale artiesten.
In september 2020 besluit oprichter en tot dan nog altijd eindbaas van het festival Jan Smeets een stap terug te doen. In 1970 organiseerde de destijds 25-jarige Jan Smeets samen met enkele partners de eerste editie van het inmiddels bekendste en langstlopende open-air popfestival van Nederland. Volgens kenners zelfs van de wereld. Tot 2020 werd er geen jaar overgeslagen en zo vierde het festival, met nog altijd Jan Smeets aan het roer, in 2019 haar 50e editie. Sinds Jan Smeets de pensioengerechtigde leeftijd passeerde kwam ieder jaar steevast de vraag hoe lang hij nog door wilde gaan. Tot en met de 50e editie was het voor Jan ondenkbaar om te stoppen. Met de vrijgekomen tijd vanwege Covid-19 en het feit dat Jan de afgelopen jaren met zijn gezondheid sukkelde, kwam hij echter terug op zijn standpunt. Hij doet een stapje terug en gaat genieten van de vrije tijd en van wat hij met het festival heeft opgebouwd. Zijn vaste team zet de organisatie van het Pinkpop festival voort en zal in samenwerking met MOJO, het bedrijf dat al sinds 1986 verantwoordelijk is voor de programmering, de toekomst van het festival waarborgen. Jan Smeets blijft voor altijd ‘Mister Pinkpop’ en staat waar nodig als adviseur het Pinkpop team bij. “Ik mag dan wel officieel als directeur stoppen, maar jullie zijn zeker nog niet van me af”, aldus een lachende Jan Smeets.
In 2019, het jaar dat het festival haar 50e editie beleefde, werd Jan Smeets vanwege zijn inzet voor de popmuziek in het algemeen en Pinkpop in het bijzonder, bevorderd tot Officier in Orde van Oranje-Nassau en ontving hij namens Buma de Buma Gouden Harp. Gedurende zijn lange carrière, hij organiseerde zijn eerste concert in 1961, ontving Jan Smeets diverse Lifetime Achievement Awards en onderscheidingen, was hij een van de grondleggers van Yourope, Association of European Festivals, en geniet hij een groot aanzien in de popmuziek en festivalwereld in binnen- en buitenland.
In 2013 wordt door het NPO-programma 3Doc de documentaire Mr. Pinkpop uitgezonden op nationale televisie. In deze documentaire over Pinkpop-oprichter Jan Smeets, blikt Rolling Stones-zanger Mick Jagger voor het eerst terug op de legendarische editie van Pinkpop in 1979. Jagger zag op het laatste moment af van een gastoptreden bij een concert van reggaezanger Peter Tosh.
Pinkpop-directeur Jan Smeets huilde die dag tranen met tuiten, en de frustratie is nooit verdwenen, zo blijkt uit de film.
Mr Pinkpop, een film van Jaap van Eyck, schetst het beeld van een man met een grenzeloze passie, al bijna 45 jaar onlosmakelijk verbonden aan het oudste nog bestaande popfestival ter wereld. Smeets, zoon van een mijnwerker, is een bezeten control freak, wiens hele leven in het teken staat van ‘zijn’ festival. “Pinkpop is zijn leven,” zegt zijn kleindochter Kim in de film, “hij stopt er pas mee als hij dood is”.
Smeets (Einighausen, 26 januari 1945) is een popfan in de pop business, maar ook een dorpsjongen, verknocht aan de smaak van de kersen uit zijn eigen boomgaard. Omringd door zijn familieleden woont hij al zijn hele leven in hetzelfde Limburgse dorp, waar vroeger de pastoor de dienst uitmaakte. “Een kleine viezerik,” noemt Smeets hem in de film. “In de biechtstoel moest ik altijd vragen beantwoorden zoals: ‘Heb je al eens met je hand in het broekje van een meisje gezeten?’”
Mr. Pinkpop blikt terug op het ontstaan van het festival, maar kijkt ook naar de editie van 1985, toen Pinkpop bijna failliet ging. Concertorganisator Mojo redde het festival, maar Jan Smeets moest vervolgens wel de programmering uit handen geven. Een pijnlijke concessie, zo blijkt, want sindsdien vecht Smeets tegen krachten die het festival dreigen te overvleugelen.
Wat drijft deze man? Mr. Pinkpop volgt Smeets tijdens de 44ste editie van Pinkpop en bevat muziek van onder andere Bruce Springsteen, Kings of Leon, Passenger, Gers Pardoel en Triggerfinger.
De 52ste editie van Pinkpop vindt in 2022 plaats: vrijdag 16, zaterdag 17 en zondag 18 juni 2023.
